Daltononderwijs
De Overlaat is een Daltonschool. Alle leerkrachten zijn in het bezit van een Daltoncertificaat of zijn met de opleiding bezig. Dalton IKC De Overlaat blijft zich binnen het Daltononderwijs ontwikkelen.
Dít is Dalton
Het Daltononderwijs bestaat bijna honderd jaar. Er is veel veranderd, maar de drie pedagogische ankerpunten blijven actueel.
- Vrijheid in gebondenheid
- Zelfstandigheid
- Samenwerking
In de afgelopen decennia zijn we in het Nederlandse Daltononderwijs vertrouwd geraakt met het hanteren van deze drie kernwaarden. Deze waarden zijn en blijven van belang en zijn inmiddels aangevuld met drie kernwaarden: Effectiviteit/doelmatigheid (4), Reflectie (5) en Borging (6).
Het Daltononderwijs in Nederland kent nu dus 6 kernwaarden. Vanuit deze waarden geven Daltonscholen vorm en inhoud aan het onderwijs. De kernwaarden geven richting aan het professioneel handelen van docenten en de ontwikkeling van docententeams. De waarden vormen voor scholen bouwstenen voor een eigen visie op goed onderwijs en een efficiënte en effectieve Daltonpraktijk.
Vrijheid in gebondenheid
Grenzen stellen
Op een Daltonschool leren kinderen door zelfstandig werken kennis en ervaring op te doen. Vrijheid is noodzakelijk om eigen keuzes te kunnen maken, eigen wegen te vinden. Maar vrijheid betekent niet dat alles zomaar kan en mag. 'De ideale vrijheid is geen vrijblijvendheid en nog minder is het ongedisciplineerdheid. Het kind dat maar doet waar het zin in heeft, is niet vrij. Integendeel, het wordt een slaaf van slechte gewoontes, egoïstisch en ongeschikt voor een leven met anderen', zei pedagoge Helen Parkhurst al in 1922. Parkhurst is de grondlegster van het Daltononderwijs. De docent biedt iedere leerling structuur om vrijheid binnen grenzen te kunnen leren hanteren.
Verantwoordelijkheid leren
Vrijheid betekent in het Daltononderwijs: kunnen omgaan met verantwoordelijkheid. Uitgangspunt is het vertrouwen in de eigen kracht van ieder kind. Docent en leerling maken samen afspraken over de leerstof. De leerling schat zelf in wat het nodig heeft om een taak te kunnen doen en in hoeveel tijd. Achteraf legt het verantwoording af aan de docent.
Stap voor stap
Het leren omgaan met vrijheid gaat stap voor stap. Bij kleuters gaat het om kleine, overzichtelijke keuzetaken die ze zelfstandig uitvoeren. Naarmate kinderen en jongeren zich verder ontwikkelen, worden taken omvangrijker en complexer. Net als op alle scholen wordt de inhoud van de leerstof grotendeels bepaald door de richtlijnen van de overheid, samenleving, schoolplan en dergelijke.
Op Dalton IKC De Overlaat
Bij ons op school zijn de kernwaarden vrijheid/verantwoordelijkheid o.a. terug te zien in ons keuzewerk, onze duidelijke afspraken in gemeenschappelijke ruimtes en uiteraard ook in ons werk met taakbord en taakbrief.
Zelfstandigheid
Zelfstandige mensen
Het Daltononderwijs wil kinderen vormen tot volwassenen die zelfstandig kunnen denken en handelen. Daarvoor is nodig dat kinderen en jongeren leren hoe je informatie vergaart, hoe je zaken op waarde kunt schatten en hoe je keuzes maakt. Daarin zal ieder mens verschillen, en daar houdt het Daltononderwijs rekening mee.
Zelfstandig werken
Ieder kind en iedere jongere heeft recht op optimale kansen om zichzelf te ontwikkelen. Daarom wordt op Daltonscholen veel zelfstandig gewerkt. De docent onderzoekt steeds wat ieder nodig heeft om iets specifieks te kunnen leren. Zijn rol is het begeleiden en coachen van iedere leerling, het initiatief blijft zoveel mogelijk bij de leerling.
Op Dalton IKC De Overlaat
De taakbrief is het didactische middel om de zelfstandigheid te bevorderen. Hierdoor weten de leerlingen waar ze een leerkracht-gebonden activiteit, een instructiemoment of een zelfstandig moment kunnen verwachten. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van regels en routines (Bijvoorbeeld: wc-gebruik, computer routine, afspraken in de hal)
Samenwerking
Respect voor de ander
Om later als volwassene te kunnen deelnemen aan de samenleving moet je leren samenwerken. Ook met mensen die je niet zelf kiest. Daarom wordt op Daltonscholen veel aandacht besteed aan het spelen en werken in groepjes. Meestal gaat het om leerlingen uit dezelfde klas die samen een opdracht uitvoeren, maar ook gebeurt het dat leerlingen van verschillende leeftijden samenwerken. Al doende leren ze te luisteren naar elkaar en respect te hebben voor elkaar. Ieder mens is immers verantwoordelijk voor zichzelf en voor zijn omgeving.
Op Dalton IKC De Overlaat
Wij gebruiken samenwerkvormen in onze instructielessen. Hierdoor oefenen leerlingen veelvuldig in het samenwerken met de leerkracht als hulp hierin. Daarnaast voeren de leerlingen geregeld opdrachten zelfstandig uit waarin zij wederzijds afhankelijk zijn. Het maatjessysteem zorgt ervoor dat leerlingen samenwerken met veel verschillende klasgenootjes.
Effectiviteit/ doelmatigheid
Het Daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. Een taak als drager van de te leren vaardigheden en kennis biedt optimaal gelegenheid om tot een doelmatige inrichting te komen. Een taak op maat houdt een leerling doelmatig en functioneel bezig.
Reflectie
Het kritisch benaderen van onderwijskundige ontwikkelingen en inzichten is op een Daltonschool vanzelfsprekend. Iedere docent werkend op een Daltonschool reflecteert op zijn/haar onderwijspraktijk en professioneel handelen. Ook op schoolniveau vindt reflectie over het onderwijs voortdurend plaats. Reflectie en evaluatie dragen in hoge mate bij tot een verkenning van de leerweg om het beoogde doel te bereiken.
Op Dalton IKC De Overlaat
Experimenteren we met verschillende vormen van reflectie. Deze, relatief nieuwe en nog te ontdekken, kernwaarde zal vooral gericht zijn om leerlingen met de juiste vragen te laten nadenken over hun eigen leerproces.
Borging
“Door verschillen te delen, vermenigvuldigt de kwaliteit”
Daltonscholen in Nederland werken samen aan kwalitatief goed Daltononderwijs door allemaal deel te nemen aan planmatige zelfevaluatie en visitatie. Een Daltonschool is een lerende organisatie, die haar leerkrachten ondersteunt bij het zich permanent scholen en bij het experimenteren in en reflecteren op hun praktijk. Teamleren heeft op een Daltonschool hoge prioriteit. Verantwoordelijkheden voor Dalton liggen in het team van docenten. Het Daltononderwijs zet ook sterk in op het maatjesleren van scholen binnen en buiten een regio. Daltonscholen borgen hun kernwaarden door middel van een planmatige zelfevaluatie en visitatie. De Nederlandse Dalton Vereniging geeft licenties en certificaten af aan instituten, scholen en personen als zij er blijk van geven de kernwaarden op goede wijze in de praktijk vorm en inhoud te hebben gegeven. Op Dalton IKC De Overlaat blijven we ons Daltononderwijs ontwikkelen door in Dalton Ontwikkelplan groepen (dopgroepen) te werken die gericht met een aspect van Dalton bezig zijn. Alle gemaakte plannen en afspraken worden in een Daltonwerkboek opgenomen.
Nederlandse Daltonverenging en Dalton Oost Nederland
Als Daltonschool of Daltonschool in opleiding dien je je aan te sluiten bij de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV). Een onderdeel van deze vereniging is de DON (Dalton Oost Nederland) waarin wij participeren. De DON verzorgt jaarlijks een aantal netwerkbijeenkomsten voor alle Dalton coördinatoren en Daltondirecteuren van Oost-Nederland. Tijdens deze bijeenkomsten ontstaat er een uitwisseling en samenwerking tussen scholen. Naast deze netwerkbijeenkomsten neemt de Daltoncoördinator ook deel aan intervisiebijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten komt het tot samenwerking, uitwisseling en discussie. Sjoerd Gores is bij ons op school Daltoncoördinator.